Vapen en snus

Vapen en snus gebruik blijkt steeds populairder onder jongeren. Bijna net zoveel jongeren vapen als roken (Trimbos, sept.2023). Op sociale media promoten influencers tegen betaling de nieuwste producten van de tabaksindustrie. De vape- en snus verpakkingen zien er aantrekkelijk uit, met vrolijke kleurtjes en afbeeldingen. Vapen en snus gebruik zien de jongeren als veilig alternatief voor sigaretten roken. Het lijkt minder schadelijk omdat er geen tabak in zit. Maar is dat ook zo?

Uit de cijfers van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 blijkt dat 10,8% van de jongeren (2^e en 4^e klassers) wekelijks vapet. Dit is iets hoger dan landelijk (9,1%) en extreem hoger in vergelijking met de vorige Gezondheidsmonitor Jeugd in 2019 (1,4%). Dit zijn dus zorgwekkende cijfers. Het gebruik van snus is daarentegen minder zorgwekkend. Van de jongeren heeft 2,4% de laatste vier weken snus gebruikt. Daarbij weten 20,5% van de jongeren niet wat snus is en heeft 73,7% het nog nooit gebruikt.

Vapen (e-sigaretten)

Vapen is aantrekkelijk onder jongeren door de verschillende fruitige smaken. Vapen is niet minder schadelijk dan roken. Vapen kan leiden tot irritatie en schade aan de luchtwegen, hartkloppingen, longschade en een verhoogde kans op kanker. Dit komt omdat in een vape vaak een hogere concentratie nicotine zit dan in een gewone sigaret. Het nicotinezout maakt de nicotine minder scherp in de keel en zorgt dat het snel in de hersens komt. Zo raken de jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Vapen is minstens zo verslavend als sigaretten roken.

In 2023 gebruikte 10,3% van de jongeren maandelijks een e-sigaret. 21,7% van de jongeren gebruikte een e-sigaret in het afgelopen jaar. In de jongere doelgroep onder de 18 is het percentage dat het afgelopen jaar een e-sigaret heeft gebruikt ook opvallend hoog: 10,2% bij 12-14-jarigen en 23,3 % bij de leeftijdsgroep 15-17 jaar (Bron: Trimbos instituut, oktober 23).

Vanaf januari 2024 geldt een verbod op vapes met een smaakje, waardoor het gebruik waarschijnlijk zal afnemen.
Meer lezen? E-sigaret (vape) en shisha-pen – Trimbos-instituut

Snus (nicotinezakjes)

Een ander product waar nicotine in zit, is snus. Dit zijn nicotinezakjes, die eruit zien als kleine theezakjes. Snus wordt verkocht in mooi verpakte blikjes met verschillende smaken. Het zakje wordt tussen het tandvlees en bovenlip gestopt, waardoor de nicotine via kleine bloedvaatjes in het lichaam en de hersenen terecht komt. Milde klachten zijn duizeligheid, misselijkheid en overgeven. Bij een ernstige vergiftiging kan iemand last krijgen van hoofdpijn, een onregelmatige hartslag en hoge bloeddruk.

In Nederland is de verkoop verboden als een zakje meer dan 0,035 milligram nicotine bevat. Toch worden op de markt zakjes met hoge concentraties aangetroffen en heeft 4,3% van de jongeren het afgelopen jaar snus gebruikt.

Meer lezen? Nicotinezakjes en snus – Trimbos-instituut.

Wat kun je doen?

School

Posters om op te hangen
Het Trimbos-instituut heeft posters ontwikkeld met hardnekkige misvattingen over vapen. Bijvoorbeeld dat vapen zou helpen tegen stress. Op de posters staat een QR-code die de lezer kan scannen. Zo ontdekt hij hoe het echt zit met vapen. Je kunt deze posters uitprinten en ophangen in jouw school om de feiten te verspreiden.

Ouders

Tips voor ouders

Snus – Helderopvoeden.nl
Vapen – Helderopvoeden.nl
Webinars voor ouders over o.a. middelengebruik. Houd het Nieuws op de site van de GGD in de gaten voor het actuele aanbod.
Nieuwsbrief voor ouders over vapen en snus
Heb je vragen of wil je meer informatie? Mail dan naar rookvrijegeneratie@regiogv.nl.

Wat doet GGD Gooi en Vechtstreek?

GGD Gooi en Vechtstreek werkt vanuit het programma Rookvrije Generatie samen met onder meer Jellinek Preventie aan het terugdringen en voorkomen van vapen en snus-gebruik. Een greep uit onze activiteiten

Helder op school. Deze integrale aanpak helpt om leerlingen of studenten bewust te maken van de gevolgen van middelengebruik en hoe hiermee om te gaan.
Jellinek Preventie biedt een docententraining waarin vapen en snus worden behandeld.
Jellinek Preventie heeft een factsheet over snus en nicotinezakjes binnen het onderwijs.
Jellinek Preventie heeft een factsheet over vapen binnen het onderwijs.
Kies bij preventieve activiteiten op school rondom vapen en snus voor erkende interventies. Hiermee voorkom je dat de activiteiten een averechts effect hebben. Voor advies rookvrijegeneratie@regiogv.nl
Heb je vragen over leerlingen die vapen of snus gebruiken? Neem dan contact op met de preventiedeskundige van Jellinek Preventie via preventiegv@jellinek.nl of 088-505 1220.

Het online platform JouwGGD.nl is er speciaal voor jongeren. Zij vinden hier informatie over uiteenlopende gezondheidsonderwerpen, en ook over vapen en snus. Ook kunnen ze hier (anoniem) vragen stellen aan een arts of verpleegkundige.