Vraag van de maand: Hoe kan ik mijn kind helpen omgaan met verlies?

Rouw en verlies zijn een onvermijdelijk deel van ons leven, ook voor kinderen. Kinderen kunnen te maken krijgen met allerlei vormen van verlies: het overlijden van een opa of oma, verlies als gevolg van een scheiding of verhuizing, de dood van een huisdier of andere gebeurtenissen die heel moeilijk en ingrijpend zijn. Als ouder kan het uitdagend zijn je kind in een verliessituatie te steunen, omdat je zelf misschien ook verdriet voelt. Het ís ook moeilijk om te zien dat je kind het lastig heeft en dat je dit niet voor hem of haar kunt oplossen. Toch kun je veel voor je kind betekenen! In deze vraag van de maand bespreken we een aantal dingen die je houvast kunnen bieden.

Hoe kinderen reageren op verlies
Kinderen reageren heel verschillend op verlies. Dit heeft met allerlei factoren te maken, zoals de omstandigheden van het verlies, de leeftijd van je kind, maar ook het karakter en temperament van je kind. Gevoelens van verdriet, verwarring, angst of boosheid zijn normale reacties op rouw en verlies. Het komt ook voor dat kinderen juist heel weinig emotie laten zien na een verlieservaring. Sommige kinderen gedragen zich na verlies wat aanhankelijker, terwijl andere kinderen zich meer terugtrekken. Bovendien kan je kind ineens helemaal opgaan in de emotie van   het verlies en een kwartier later weer vrolijk spelen alsof er niets aan de hand is.

Wat kan jij doen als ouder?

• Wees eerlijk en duidelijk in je communicatie, aangepast aan de leeftijd van je kind. Vermijd bijvoorbeeld het gebruik van vage termen als ‘ze is er niet meer’ en gebruik in plaats daarvan eenvoudige en begrijpelijke taal zoals: ‘Ze was heel ziek en is helaas doodgegaan.’
• Erken en benoem het gevoel van je kind. Laat hem of haar weten dat het oké is om verdrietig, boos of verward te zijn en dat deze gevoelens begrijpelijk zijn.
• Luister actief. Neem de tijd om echt naar je kind te luisteren. Soms willen kinderen gewoon tegen je aanpraten en hun gevoelens delen, zonder dat er meteen oplossingen worden aangedragen.
• Niet alle kinderen zijn praters. Moedig je kind aan om op creatieve manieren zijn of haar gevoelens te uiten, bijvoorbeeld door middel van tekeningen, muziek, schrijven of andere creatieve activiteiten. Dit kan hen helpen bij het verwerken van emoties.
• Beantwoord de vragen van je kind open en eerlijk, hoe moeilijk ook. Als hij of zij bijvoorbeeld vraagt of jij ook doodgaat, kun je het beste zeggen: ‘Ja, op een dag ga ik dood. Iedereen gaat dood, maar het gebeurt vooral als mensen oud of erg ziek zijn.’
• Houd herinneringen levend. Praat over de mooie herinneringen aan de persoon die is overleden of de situatie die nu zo anders is. Help je kind om herinneringen te bewaren, zoals het maken van een fotoalbum.
• Houd routines in stand. Probeer de dagelijkse routines en de normaal geldende regels zoveel mogelijk te handhaven. Dit biedt houvast en stabiliteit, wat kan helpen bij het omgaan met verdriet. Dan is niet alles helemaal anders.
• Door samen met kinderen boeken over de dood, rouw en verlies te lezen, kunnen ze beter begrijpen wat er is gebeurd en hoe ze zich voelen. Er zijn voor alle leeftijden prachtige prentenboeken, voorleesboeken en kinderboeken geschreven over alle vormen van verlies. Bibliotheken en boekenwinkels hebben dikwijls een speciale verzameling over dit onderwerp.
• Zorg tenslotte goed voor jezelf! Als jij goed in je vel zit en voldoende energie hebt, kun je beter aanwezig zijn en je kind ondersteunen.

Probeer je niet teveel zorgen te maken over hoe je kind zijn emoties uit na verlies. Na verloop van tijd en met hulp van jou als ouder leren de meeste kinderen omgaan met verdriet en andere emoties. Wanneer je merkt dat je kind echt vastloopt of dat de lading van de emoties niet afneemt, is het verstandig om advies te zoeken van een professional, zoals een jeugdverpleegkundige, gezins- en opvoedcoach of huisarts.

Kijk voor meer tips op deze websites:
www.digitalerouwkoffer.nl
www.achterderegenboog.nl
www.jongehelden.nl

Wil je meer informatie of persoonlijk advies?
Je bent van harte welkom bij onze gezins- en opvoedcoaches. Neem contact met ons op voor (gratis) advies en ondersteuning: telefoon 035 69 26 350, e-mail jeugd@ggdgv.nl.